مقاوم سازی لوله پلی اتیلن در برابر جوندگان
لوله ی پلی اتیلن در سامانه های توزیع و پخش آب و گاز کاربرد گسترده ای دارد چرا که در مقایسه با انواع دیگر لوله مانند لوله فولادی ، آسان نصب می شود ، مقرون به صرفه است ، دچار خوردگی نمی شود و زنگ نمی زند. با وجود مزایای لوله های پلی اتیلن ، نقاط ضعفی هم وجود دارد که باید به آن ها دقت شود.
یکی از مشکلاتی که ممکن است برای لوله پلی اتیلن به وجود آید ، آسیب دیدیگی توسط جودگان است که در این مطلب به راه های مقاوم سازی لوله پلی اتیلن در حین تولید می پردازیم.
آسیب لوله پلی اتیلن توسط جوندگان
در سال های گذشته و پس از کاربرد لوله های پلی اتیلن در شبکه های آب و گاز کشور، مواردی مبنی بر ایجاد آسیب لوله ها در بعضی استان ها گزارش شد. پس از تحقیقات دریافتند علت آسیب لوله های پلی اتیلن، جوندگانی مانند موش و موریانه بودند.
امکان و شدت تخریب به شرایط محیطی که لوله های پلی اتیلن در آن استفاده می شود ، متفاوت است.
چرا جوندگان لوله های پلی اتیلن را می جوند؟
جوندگان برای استفاده از آب موجود در لوله ها و همچنین به علت طعم مطلوب محصولات پلیمری به جویدن آن علاقه دارند. به دلیل استفاده از لوله های پلی اتیلن در شبکه ها ی مهم و گسترده ، این آسیب می تواند خسارات بزرگی به همراه داشته باشد.
مقاوم سازی لوله پلی اتیلن در برابر جوندگان
مقاوم سازی لوله پلی اتیلن در برابر جوندگان ، روش های مختلفی را شامل می شود که در اینجا تعدادی را بررسی می کنیم؛
مقاوم سازی لوله پلی اتیلن بر اساس شکل دهی
بیشتر ویژگی های لوله پلی اتیلن به فرآیند شکل دهی آن ها بستگی دارد؛ به همین دلیل در فرایند تولید لوله ها شامل کنترل بر خواص مهندسی و همچنین شکل دهی به آن ها می شود. از روش های بهبود فرایند شکل دهی لوله، چند لایه سازی با استفاده از ساز و کار تولید کواکستروژنی است. در این شیوه ویژگی های لوله به طور هم فزاینده توسط بر هم کنش لایه های مختلف افزایش می یابد.
استفاده از موانع فیزیکی
جهت پیشگیری از وقوع آسیب جوندگان، یکی از ساده ترین راه ها بهینه سازی خاک پیرامون لوله به روش های مختلف از جمله استفاده از موانع فیزیکی مانند توری و سنگریزه می باشد.
ساخت لوله های پلی اتیلن مقاوم در برابر جوندگان
برای ساخت لوله هایی که در برابر جوندگان مقاوم باشند ، باید به لوله های پلی اتیلن، مواد افزودنی ضد جوندگان اضافه شود، اما این کار مشکلاتی ایجاد می کند؛
همه ی انواع مواد افزودنی ضد جوندگان با وجود ساز و کارهای مختص خود ، در بالک لوله به عبارتی قسمت میانی از ضخامت لوله به دلیل سرعت سرمایش پایین در روند ساخت ، ایجاد مناطق فومی یا اسفنجی می کنند. این مسئله بر روی خواص فیزیکی و مکانیکی لوله تاثیر منفی دارد.
هزینه ی سنگین مواد ضد جوندگان تولید لوله های پلی اتیلن را عملا از نظر اقتصادی ناممکن می سازد.
از این رو می توان ادعا کرد ساخت لوله های چند لایه بهترین راه است.
در این شرایط لایه ی خارجی لوله ها به ضخامت ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ میکرون به مواد ضد جوندگاه آمیخته می شود. مزیت این سیستم در آن است که لایه خارجی به محض خروج از قالب پس از عبور از کالیبراتور شروع به خنک شدن می کند وسرعت خنک کاری در این حالت از سینتیک اسفنجی شدن مواد ضد جونده بسیار سریع تر بوده و بدین سبب این مواد را درجا در پوسته ی خارجی لوله منجمد می سازد و آن ها را از نظر مکانیزم رهایش در موقعیت رهایش کنترل شده که تابعی از قانون انتقال جرم است قرار می دهد. این رهایش با سرعتی بسیار کم و در زمانی بسیار زیاد انجام می گیرد.
ترکیب مواد ضد جونده با بستر پلیمری ترموپلاستیک بر اساس مکانیزم کامپاندینگ می باشد و مواد ضد جونده توسط این مکانیزم به فیلرهای عامل دار شده، با ابعاد نانو توسط عوامل شیمیایی متصل می شود و کامپاند گردید. اختلاط مستربچ با پلی اتیلن گرید لوله منجر به ایجاد یک کامپاند یکنواخت و یک فاز غنی از مستربچ در پوسته ی کامپاند می شود.
مستربچ ساخته شده به مواد پلی اتیلن اضافه و به اکسترمقاوم سازی لوله پلی اتیلن در برابر جوندگان و در لایه خارجی خوراک دهی می شود. بدین ترتیب لوله پلی اتیلن آبرسانی با خاصیت ضد جوندگی تولید می گردد.
ماده ی ضد جونده
رودرپل (Rodrepel) ماده ای غیر سمی و بی خطر است که رایج ترین ماده ی ضد جونده محسوب می گردد. این ماده در کشور هند با استفاده از فناوری هوشمند شیمی سبز تولید شده و در بیشتر شرکت های تولید لوله و اتصالات پلی اتیلن مصرف می شود. از این رو می توان این از این ماده برای تولید لوله های آبرسانی هم استفاده کرد.
ماده ضد جونده رودرپل در این مدت ، نتایج مطلوبی نشان داده است. این ماده به اکوسیستم آسیب نمی زند، یعنی در صورت استفاده از این ماده در لوله های پلی اتیلن، جوندگان آسیب جسمی نمی بینند. بلکه به وسیله مکانیسم های روانی (طعم بسیار تلخ و تحریک پوستی) از لوله های تعبیه شده دوری می جویند.
بسیاری از شرکت های تولید کننده لوله و اتصالات پلی اتیلن در سایر کشورها مانند آمریکا ماده رودرپل را در لوله های تولیدی خود به کار بردند و نتایج مثبتی در خصوص دفع جوندگان و حتی پرندگان ثبت نمودند.
ماده ضد جونده رودرپل به دو صورت گرانول جامد و مایع تولید و به مصرف می رسد. رودرپل نه تنها در لوله های پلی اتیلن ، بلکه در تولید لوله های پی وی سی ، پلی اورتان ، پلی پروپیلن ، فیبر های نوری و کابل ها به کار می رود.
بنابراین می توان بدون کاهش خواص فیزیکی و مکانیکی لوله، از لایه خارجی لوله با استفاده از مکانیزم رهایش کنترل شده در برابر حملات جوندگان محافظت کرد. ماده ضد جونده رودرپل، بین ۵ تا ۴۰ سال عمر دارد. همچنین از مزایای دیگر این ماده آن است که تا دمای ۱۴۰۰ درجه سانتیگراد در برابر حرارت مقاوم است و در صورت استنشاق خطری در پی نخواهد داشت. بدست آمدن نتایج مثبت، نشان می دهد که ماده ضد جونده رودرپل می تواند علاوه بر لوله های آب شرب در لوله های گاز رسانی نیز مورد استفاده قرار گیرد.
علاوه بر تست گروه CEN EN-1555 که ویژه ی لوله های پلی اتیلن گاز می باشد، جهت تست های میدانی، می توان آزمایش های ذیل را انجام داد:
الف- لوله ی دارای ماده ی ضد جونده در قفس موش های موسوم به Rat قرارداده می شود که دوری جویی این جانوران از لوله به وضوح مشهود است ، در حالی که موش ها به نمونه شاهد (یک لوله معمولی) عکس العمل دیگری نشان می دهند.
ب- لوله ی ضد جونده به مدت ۲۴ ساعت در دمای ۱۱۰ درجه سانتیگراد قرار داده می شود و سپس آزمایش قبل تکرار می گردد که نتیجه آن اجتناب مجدد از لوله ضد جونده و نزدیک نشدن به آن می باشد.
لازم به تذکر است، صرفه جویی در زمان و پول، مقاومت بیشتر در برابر سایش های خارجی، همچنین کیفیت بالای سطح روی لوله و مناسب جهت الکتروفیوژن از دیگر ویژگی های لوله های پلی اتیلن بولیدی می باشد که در تولید آن ها ماده ضد جونده رودرپل استفاده شده است.
سخن پایانی
شما همراهان می توانید کلیه محصولات پلی تهران و یا درخواست پیش فاکتور و طرح سوالات فنی خود با ما تماس بگیرید.
مطالب مفید دیگر :
رگ مصنوعی پلیمری چگونه در ایران تولید شد؟ – مزایای استفاده از لولههای پلی اتیلن نسبت به لولههای فولادی ( کربن استیل) – آبیاری قطره ای و همه چیز درباره آن – کاربرد هورمون در باغبانی – لوله پلی اتیلن