الکتروفیوژن و کاربرد آن
روش جوش برای لوله های پلی اتیلن که بوسیله گرم کردن المنت ها و هیترهای داخل اتصالات با انرژی الکتریسته انجام میشود .
الکتروفیوژن روش اتصال پلی اتیلن با چگالی متوسط، پلی اتیلن با چگالی بالا و سایر لوله‌های پلاستیکی با استفاده از اتصالات مخصوصی است که دارای المان‌های حرارتی توکار هستند و برای جوش دادن اتصالات استفاده می‌شوند. نصب الکتروفیوژن باید تنها توسط پرسنلی انجام شود که برای جوش الکتروفیژن آموزش دیده‌اند و واجد شرایط هستند.
مزایای اتصالات الکتروفیوژن
- ایمنی بسیار بالا و حذف موانع، درهنگام انجام پروژه‌ها.
- سهولت و سرعت عمل بالای اجرای کار و درنتیجه باعث صرفه‌جویی در زمان اجرای پروژه ها.
- انعطاف پذیری بالا وافزایش ایمنی در زلزله‌ها و تنش های محیطی.
- عدم خوردگی در اتصالات وافزایش عمر مفید شبکه.
- مقاومت بسیار بیشتر در برابر فشار و ضربه .
- استفاده بسیار راحت در سطوح و زمین‌های شیب‌دارو حتی ارتفاعات
- خطای بسیار کمتربه دلیل سهولت در نصب وعدم دخالت نیروی انسانی درعملیات اتصال و جوشکاری
- جلوگیری از هدر رفت آب یا گازدر اتصالات الکتروفیوژن به علت نصب سریعتر،
- سطح جوش صاف وگسترده
- جلوگیری از نفوذ آلودگی به منطقه جوشکاری
روش نصب
چک لیست تجهیزات
استفاده از ابزار مناسب و اختصاصی برای موفقیت جوش الکتروفیوزن ضروری است. همیشه توصیه میشود که قبل از شروع جوشکاری کنترل کنید تمام تجهیزات مورد نیاز موجود هستند.
تجهیزات ممکن است بسته به محصول تحت جوش یا قطری که باید جوش داده شود تا حدودی متغیر باشند، اما باید شامل موارد زیر باشند:
آماده‌سازی لوله
- وسایل اندازه‌گیری لوله (نوار، متر و غیره)
- تجهیزات برش لوله
- مداد یا خودکار برای علامت گذاری
- ابزار خراش دادن
- مواد تمیز کننده، مطمئن شوید که دستمال با الکل خیس شده باشد (خشک نباشد).
- آچارهای مخصوص
- ابزار نگهدارنده لوله
تجهیزات فیوژن
- ژنراتور برق: ژنراتور باید برای کار مناسب باشد و بتواند برق مورد نیاز را تامین کند.
- جعبه کنترل الکتروفیوژن با هادی‌های مناسب، بارکدخوان (نه روی جعبه‌های دستی) و توان خروجی کافی
اتصالات الکتروفیوژن پلی اتیلن:
این نوع از اتصالات در ابتدا در صنعت گاز کشور مورد استفاده قرار گرفت و هم اینک تنها روش اتصال مورد تایید شرکت ملی گاز ایران می باشد که با توجه به ضریب اطمینان بالای این نوع اتصال با گذشت زمان وارد صنعت آب و تاسیسات کشور شد.
دلیل افزایش سهم اتصالات الکتروفیوژن در صنعت آب و تاسیسات عملکرد مثبت آن در پروژه های مختلف، برتری های کیفی آن نسبت به جوش بات فیوژن و …. می باشد که در ذیل به برخی از آنان می پردازیم.
۱)عدم دخالت نیروی انسانی در کیفیت جوش الکتروفیوژن
یکی از برتری های جوش الکتروفیوژن پلی اتیلن نسبت به بات فیوژن، عدم دخالت نیروی انسانی در کیفیت جوش الکتروفیوژن می باشد که این مزیت در جوش بات فیوژن صدق نمی کند.
روش کار به این صورت می باشد که اپراتور جوشکار بعد از انجام آماده سازی اتصال و لوله و قرار دادن اتصال ها بین لوله یا اتصال، دو سوکت دستگاه جوش الکتروفیوژن به پین اتصال الکتروفیوژن و خواندن بارکد اتصال توسط بارکد خوان دستگاه جوش الکتروفیوژن، کلیه اطلاعات اتصال الکتروفیوژن، اعم از سایز، زمان لازم جوشکاری، نوع اتصال، شرکت تولید کننده اتصال الکتروفیوژن و …. به دستگاه منتقل می کند و فقط با زدن دکمه Start دستگاه جوش الکتروفیوژن، عملیات جوشکاری توسط دستگاه به صورت اتوماتیک آغاز می گردد.
در انتهای عملیات جوشکاری با بوق دستگاه جوش الکتروفیوژن، اپراتور متوجه پایان کار می گردد و با قطع سوکت اتصال، جوش کاری الکتروفیوژن به پایان می رسد.
در این نوع جوشکاری با توجه به شرح عملیات جوشکاری هیچگونه تاثیری بر روی کیفیت جوش الکتروفیوژن ندارد در حالی که در جوش بات فیوژن بسیاری از امور نظیر زمان برداشتن اتو، زمان خنک کاری و … تحت تاثیر عملکرد اپراتور می باشد.
۲)سرعت جوشکاری در جوش الکتروفیوژن
سرعت جوشکاری بیشتر یا مدت زمان جوشکاری کوتاه تر، یکی دیگر از برتری های جوش الکتروفیوژن نسبت به جوش بات فیوژن در اتصالات پلی اتیلن سرعت عمل بالاتر جوش الکتروفیوژن پلی اتیلن می باشد که در سرعت پیشبرد پروژه ها نقش بسزایی دارد.
برای مثال اگر بخواهیم در سایز ۶۳ میلیمتر، زمان جوشکاری اتصالات بات فیوژن و اتصالات الکتروفیوژن را باهم مقایسه کنیم به این نکته پی می بریم که در اتصالات بات فیوژن این نوع جوشکاری مطابق با استانداردهای ملی و بین المللی نظیر DVS2207، INSO18648، زمان تقریبی ۲۰ الی ۲۵ دقیقه مورد نیاز می باشد در حالی که این امر در اتصالات الکتروفیوژن با احتساب آماده سازی و جوشکاری به ۳ الی ۷ دقیقه می رسد که این نشانگر سرعت عمل جوشکاری در اتصالات الکتروفیوژن می باشد.
۳) قابلیت اتصال دو فشار یا SDR متفاوت
با توجه به اینکه در جوش اتصالات بات فیوژن محل اتصال لبه دو قطعه می باشد، یکسان بودن ضخامت دو طرف قطعه بسیار ضروری و لازم می باشد(مطابق استاندارد DVS2207)، در حالی که Electrofusion Welding بر روی سطح خارجی قطعه انجام می پذیرد و دلیلی برای یکسان بودن ضخامت و یا SDR در این جوش مشاهده نمی گردد.
۴) عدم نیاز به دستگاه های متعدد در جوشکاری
جوشکاری بازه وسیعی از سایزهای مختلف توسط یک دستگاه یکی دیگر از مزایای جوش الکتروفیوژن می باشد. معمولا دستگاه های جوش بات فیوژن در یک طف سایزی تولید می گردد.
اپراتور جهت انجام جوش بات فیوژن نیاز به چندین دستگاه دارد تا سایزهای مختلف را جهت انجام جوش تحت پوشش قرار دهد در حالی که دستگاه جوش الکتروفیوژن نظیر دستگاه هورنر آلمان که شرکت تکاب اتصال دماوند نمایندگی انحصاری آن را در ایران دارد، با یک دستگاه، قابلیت جوشکاری از سایز ۲۰ الی ۲۰۰ را دارد.
۵) عدم نیاز به ناظر کیفی
یکی دیگر از مزیت های جوش الکتروفیوژن نسبت به جوش بات فیوژن عدم نیاز به ناظر کیفی در محل پروژه است. این برتری از آنجا نشات گرفته است که برخی از دستگاه های جوش الکتروفیوژن پلی اتیلن قابلیت ذخیره سازی اطلاعات Electrofusion Welding اعم از زمان، سایز، نوع اتصال و گاهی اوقات مکان جوشکاری را به صورت فایل PDF دارد که این امر منجر به عدم نیاز حضور فیزیکی ناظر کیفی جوش را در محل پروژه می گردد و به وسیله اطلاعات ذخیره شده در دستگاه می تواند کیفیت Electrofusion Welding را مورد بررسی قرار دهد.
۶)سطح اتکا بیشتر جوش الکتروفیوژن نسبت به جوش بات فیوژن
این نکته قابل اذعان می باشد که در جوش الکتروفیوژن سطح مقطع جوشکاری نسبت به جوش بات فیوژن بسیار بیشتر می باشد که این امر موجب ضریب اطمینان بالاتر در Electrofusion Welding و اتصالات الکتروفیوژن می گردد.
۷) هزینه پایین تر
به عنوان آخرین مزیت اتصالات الکتروفیوژن نسبت به اتصالات بات فیوژن می توان به هزینه پایین تر اجرای پروژه اشاره کرد که این مورد متاسفانه در بسیاری از اذهان اهل فن به اشتباه برداشت می گردد.
که اتصالات الکتروفیوژن دارای هزینه بالاتر می باشد ولی فقط کافیست به مزیت و برتری های بیان شده در این مقاله نگاهی بیندازیم تا به این مطلب پی ببریم که اتصالات الکتروفیوژن با در نظر گرفتن کلیه پارامترها همچون سرعت اجرا پروژه ها تعداد دستگاه های مورد نیاز جوش الکتروفیوژن در محل پروژه و …. دارای هزینه کمتری نسبت به اتصالات بات فیوژن می باشد.