شناخت و مقایسه انواع لوله های پلاستیکی
با توجه به استفاده روز افزون ازلوله های پلاستیکی در تأسیسات صنعتی و ساختمان ها و تولید و توزیع انواع مختلف لوله های پلاستیکی با نام ها و جنس های متفاوت به موازات توسعه صنعت پتروشیمی، انتخاب و خرید بهترین و مناسب ترین نوع لوله ی پلاستیکی برای یک کاربرد خاص آسان نیست و نیازمند مطالعه و شناخت انواع رایج این لوله ها است.
در این مجموعه تمامی مزایا و معایب لوله های پلاستیکی بیان شده و خواننده با معمول ترین انواع لوله های پلاستیکی مصرفی در صنعت تأسیسات و موارد کاربردشان آشنا میشود. استفاده از لوله های پلاستیکی در تأسیسات به اواسط دهه ی ۱۹۳۰ میلادی برمیگردد. در آن زمان برای اولین بار آلمان ها از لوله های پلاستیکی برای سیستم های تخلیه فاضلاب استفاده کردند. بعدها شناخت هر چه بیشتر معایب و نقاط ضعف لوله های فلزی باعث شد تا لوله های پلاستیکی به مرور زمان و در بسیاری موارد جایگزین لوله های فلزی شوند. از مهمترین معایب لوله های فلزی میتوان به خوردگی، رسوب گیری سطوح داخلی، وزن زیاد، حمل و نقل و نصب مشکل آنها (در مقایسه با لوله های پلاستیکی) اشاره کرد. لوله های پلاستیکی نیز اگرچه دارای معایب و مشکلات خاص خود هستند اما انواع خاصی از آنها برای کاربردهای خاصی مناسب ترین گزینه هستند و همچنین با توجه به پیشرفت های روزافزون در دانش و فن آوری صنایع پتروشیمی و علوم مهندسی پلیمر روش هایی برای مقاوم سازی و کیفیت بخشی به لوله های پلاستیکی و برطرف ساختن نقص هایشان ابداع شده که بسیار موثر بوده و در حال حاضرهم تحقیقات زیادی در این زمینه و همچنین تولید پلاستیک ها و پلیمرهای جدید به ویژه پلیمرهای کامپوزیتی برای تولید لوله های صنعتی در حال انجام است. پلاستیک ها مواد دست ساز بشر هستند که پایه ی اصلی آنها پلیمرهای آلی میباشد و از تنوع زیادی برخوردارند. اصولاً پلاستیک ها را براساس عملکردشان در برابر حرارت به دو دسته کلی تقسیم بندی میکنند که عبارتند از:
۱- ترموپلاستیک ها (Thermoplastics)
۲- ترموست ها (Thermosets)
بطور کلی ترموپلاستیک ها در درجه حرارت معمولی محیط جامد بوده و با افزایش درجه حرارت نرم و شکل پذیر میشوند. میتوان آنها را با اعمال حرارت تغییر شکل داد و مجدداً به شکل اولیه بازگرداند غالب مواد بکار رونده در ساخت لوله های پلاستیکی از نوع ترموپلاستیک ها هستند که از جمله میتوان به پلی پروپیلن (p.p)، پی وی سی (PVC) یا پلی اتیلن (PE) اشاره کرد. اما ترموست ها مواد نسبتاً تردی هستند. بطوریکه به راحتی نمیتوان آنها را حتی با اعمال حرارت تغییر شکل داد. آنها یکبار برای همیشه شکل داده میشوند و شکل تغییرناپذیر و ثابت خود را حفظ میکنند.
خواص لوله های پلاستیکی
انتخاب ماده ی مناسب برای ساخت لوله ها به سیال منتقل شونده و مشخصه های سرویس و شرایط کاری سیستم بستگی دارد. بسته به نوع پلاستیک ها ممکن است برخی از خصوصیات پلاستیک ها برای سیستم و تأسیسات مورد نظر ما مطلوب و برخی نیز نامطلوب باشند.
به هر حال برخی از ویژگی های نامطلوب را میتوان از طریق طراحی و نصب اصولی کاهش داد یا حذف کرد اما آنچه مسلم است انتخاب جنس مناسب لوله برای کاربردهای گوناگون نیازمند داشتن دانش کافی درباره ی خواص، مزایا و معایب انواع لوله های پلاستیکی است. در ادامه به بررسی مهمترین خصوصیات و ویژگی های لوله های پلاستیکی میپردازیم.
مقاومت در برابر سایش و خوردگی
بطور کلی لوله های پلاستیکی از مقاومت زیادی در برابر انواع اسیدها، محلول های نمکی، مایعات و گازهای خورنده برخوردارند. در مورد سایش (erosion) میزان مقاومت لوله های پلاستیکی به نوع سیال منتقل شونده از داخل لوله و شرایط سرویس و سیستم بستگی دارد. میزان مقاومت به خوردگی لوله های پلاستیکی با افزایش غلظت برخی از مواد شیمیایی خاص تغییر میکند. به عنوان مثال لوله های پلی اتیلن میتواند اسید سولفوریک ۷۰ درصد را در (°C 23 °(F 73 انتقال دهد در حالیکه برای انتقال اسیدسولفوریک ۹۵ درصد مناسب نمیباشد. درجه حرارت نیز عامل مهم و تعیین کننده ای برای مقاومت لوله های پلاستیکی در برابر خوردگی است. برای مثال برخی از لوله های پلی اتیلن که برای انتقال گازهای حاوی اکسیدهای نیتروژن در °C23 مناسب میباشند نباید برای انتقال این گازها در °C50 مورد استفاده قرار گیرند. فرمولاسیون خاص یک ماده ی پلاستیکی مشخص نیز میتواند عاملی در تعیین میزان مقاومت کلی ماده در برابر مواد شیمیایی خورنده و میزان غلظت آنها باشد.
صافی جداره ی داخلی
لوله های پلاستیکی جداره های داخلی فوق العاده صافی را دارند که باعث جلوگیری از تجمع هر نوع رسوب بر روی جداره های داخلی شان میشود و بنابراین بروز مشکل گرفتگی و انسداد به واسطه ی کاهش تدریجی قطر داخلی در اثر تجمع رسوبات در مورد لوله های پلاستیکی منتفی میگردد. در حالیکه لوله های فلزی به مرور زمان در اثر خوردگی از بین رفته و در اثر تجمع رسوبات بر روی سطوح داخلیشان افت فشارهای اصطکاکی در آنها زیاد شده و در نتیجه ظرفیت آنها برای انتقال سیالات کاهش خواهد یافت.
خواص حرارتی
بطور کلی قابلیت هدایت حرارتی لوله های پلاستیکی نسبت به دیگر لوله ها پائین تر است که در نتیجه تلفات حرارتی یا بالعکس جذب حرارت از طریق جداره این لوله هابه حداقل ممکن (در مقایسه با دیگر لوله ها) میرسد. این خصوصیت لوله های پلاستیکی در مواردی که از این لوله ها برای سیستم های فاضلاب استفاده گردد یک مزیت به حساب می آیند چرا که از ته نشین شدن مواد چرب همراه فاضلاب در لوله ها و کاهش نرخ تخلیه جلوگیری به عمل می آید نرخ انبساط حرارتی لوله های پلاستیکی در مقایسه با دیگر لوله ها بالاتر است و این نکته را باید به هنگام طراحی تأسیساتی که دارای نوسانات زیاد درجه حرارت میباشند، مدنظر داشته باشیم. برای مثال ضریب انبساط حرارتی P.V.C نوع I(/ C°۶- ۱۰×۵۰ تا ۶۳) پنج برابر فولاد (/C°۶- ۱۰× ۱۲) است. به همین دلیل تعداد بست ها و نگهدارنده های مورد نیاز جهت نصب لوله های پلاستیکی در مقایسه با لوله های فلزی به مراتب بیشتر بوده و در فواصل کمتری نسبت به یکدیگر (در مقایسه با لوله های فولادی) باید نصب گردند. به همین علت در صورتیکه لوله های پلاستیکی بدرستی مهربندی نشوند به هنگام نوسانات زیاد حرارتی مستعد پیچ و تاب خوردگی (Snaking) خواهند بود. لوله های پلاستیکی وقتی در معرض درجه حرارت بالا قرار گیرند نرم میشوند و به همین دلیل باید از عبور دادن این لوله ها از نقاط خیلی گرم یا از مجاورت وسایلی که حرارت بالایی تولید میکنند خودداری کرد. حد بالای تحمل درجه حرارت در لوله های پلاستیکی بسته به جنس و نوعشان از °C50 تا حداکثر °C150 متغیر است.
مشخصه های الکتریکی
بطور کلی پلاستیک ها هادی جریان الکتریسیته نیستند و به همین دلیل هیچگاه در معرض خوردگی های گالوانیکی و الکتروشیمیایی قرار نمیگیرند. همان طور که میدانید بروز پدیده ی خوردگی گالوانیک در لوله های فلزی مدفون در زیر خاک یکی از مهمترین دلایل آسیب دیدن و از بین رفتن تدریجی این لوله هاست.
لوله های پلاستیکی بسیار سبکتر از لوله های فولادی، آزبستی، بتنی و سیمانی هستند و از نظر چگالی در محدودهی ۹/۰ تا ۳cm/gr2 (بسته به نوع و فرمولاسیون) قرار دارند. سبکی لوله های پلاستیکی مزیت های زیادی را برای این نوع لوله ها به ارمغان آورده است. از جمله آن که هزینه های حمل و نقل و نصب آنها به مراتب کمتر شده و حمل و نقل آنها به آسانی و با سرعت بیشتری در مقایسه با دیگر لوله ها انجام میشود.بیشتر لوله های پلاستیکی به راحتی با دست نصب میشوند و در بیشتر موارد نیاز به ماشین آلات و ابزار خاصی ندارند.
خواص مکانیکی
آنچه مسلم است پلاستیک ها مقاومت مکانیکی فلزها را ندارند اما از قابلیت انعطاف بالاتری برخوردارند. مقاومت پلاستیک ها در برابر نیروهای کششی بیش از حد لازم میباشد. با افزایش درجه حرارت سیستم لوله کشی مقاومت مکانیکی لوله های پلاستیکی پائین تر آمده اما مقاومت در برابر ضربه بیشتر میشود. از آنجا که لوله های پلاستیکی عموماً چقرمه (محکم و در عین حال بسیار انعطاف پذیر) هستند ضربات خارجی وارده به سطح خود را با حداقل خسارت یا حتی هیچگونه صدمه ای به خوبی جذب میکنند. در حالیکه همین ضربات در مورد لوله های با جنس ترد میتواند باعث بروز صدمات جدی شود.
قابلیت اشتعال
لوله های پلاستیکی عمدتاً از پلیمرها ساخته میشوند و ترکیبات آلی دیگری نیز به همراه دارند و بنابراین قابل اشتعال هستند. البته پلاستیک های مختلف رفتارهای کاملاً متفاوتی را در برابر آتش از خود نشان میدهند در اغلب موارد آتش باعث تجزیه شیمیایی در ساختار لوله های پلاستیکی شده و محصولات حاصل از احتراق این لوله ها باعث گسترش و افزایش حجم آتش میشوند.
رده بندی لوله های پلاستیکی از نظر تحمل فشار
به جز لوله های مورد استفاده در فاضلاب و سیستم های تخلیه تمام لوله های پلاستیکی از نظر تحمل فشار رده بندی شده اند.بطور کلی سه روش استاندارد برای رده بندی لوله های پلاستیکی از نظر تحمل فشار موجود است که عبارتند از:
۱- عدد شجول (schedule number) :
که از رابطه (P/S)×۱۰۰۰ قابل محاسبه است که در آن (P) فشار سیستم (سرویس) مورد نظر و (S) حد مجاز تنش (allowable stress) است و مسلم است که هر دو باید با واحدهای یکسان در این فرمول قرار داده شوند.
۲- نسبت ابعادی استاندارد(SDR) :
SDR که مخفف (Standard dimension Ratio) است از تقسیم قطر خارجی لوله به ضخامت آن قابل محاسبه است.
۳- رده بندی عددی برای سطح فشار قابل تحمل :
در این روش برای هر لوله فشار قابل تحمل به صورت عددی مشخص می شود. به عنوان مثال معمول ترین رده های فشاری لوله های پلاستیکی عبارتند از ۵۰، ۱۰۰، ۱۲۵، ۱۶۰، ۲۰۰، PSI 315. بعضی اوقات نیز برای رده بندی فشاری و شناسایی لوله های ترموپلاستیکی از کدهای چهار رقمی و یک پیشوند الفبایی که نشان دهنده ی نوع پلیمر است، استفاده می شود. رقم اول و دوم این کد چهار رقمی به ترتیب نشانگر نوع و پایه ی رزین و رقم سوم و چهارم میزان فشار لازم جهت تست هیدرواستاتیکی لوله را به صورت تقسیم شده بر ۱۰۰ و برحسب Psi بیان می کنند. برای مثال کد “۱۱۲۰ “ PVC نشانگر لوله ای است که از جنس پلی وینیل کلراید PVC نوع ۱ و پایه (grade) 1 شاخه شده است و فشار تست هیدرواستاتیک آن psi 2000 ( معادل Mpa 8/13) است.
دوام و پایداری لوله های پلاستیکی
آزمایش های مختلف انجام شده در آزمایشگاه های مجهز صنعتی و همچنین تجربیات عملی در محیط های عملیاتی حاکی از آن است که لوله های پلاستیکی (از نوع ترموپلاستیک ها) مدفون در زیر خاک در مقابل حملات هرگونه باکتری، قارچ و دیگر میکرو ارگانیسم ها (موجودات ذره بینی) کاملاً ایمن میباشند.
مقاومت در برابر عوامل جوی
لوله های پلاستیکی زمانی که در معرض اشعه ی ماوراءبنفش (UV) قرار می گیرند مستعد تجزیه شیمیایی و فساد و تباهی به واسطه ی آن هستند تابش اشعه ی ماوراءبنفش بر سطح لوله های پلاستیکی باعث ترد و شکننده شدن آنها و در نتیجه مستعد شدن آنها برای ترک خوردگی می شود. امروزه توسط افزودن مواد بازدارنده ی تابش های ماوراءبنفش و تغییر در فرمولاسیون لوله های پلاستیکی این لوله ها را در برابر عوامل جوی مقاوم می کنند.
کاربرد لوله های پلاستیکی
مهمترین موارد کاربرد لوله های پلاستیکی شامل سیستم های فاضلاب، آبرسانی، آبیاری، توزیع آب، باغبانی، تصفیه خانه های فاضلاب، صنایع غذایی، کارخانجات داروسازی و … در سال های اخیر در صنایع نفت و گاز نیز برای خطوط انتقال گاز طبیعی و نفت خام در بسیاری از موارد از لوله های پلاستیکی استفاده شده است. موم ته نشین شونده در لوله های انتقال نفت خام باعث گرفتگی و کاهش قطر مؤثر این لوله ها می شود که با استفاده از لوله های پلاستیکی این مشکل رفع میشود.
روش های مقاوم سازی پلاستیکی و افزایش طول عمر آنها
جهت بالابربردن مقاومت مکانیکی و افزایش طول عمر پلیمرها تحقیقات زیادی شده و امروزه یکی از مهمترین روش هایی که به این منظور استفاده می شود روش مشبک (Gross link) کردن پلیمرهاست. در این روش ساختار مولکولی طولی و زنجیره ای پلیمرها به ساختار شبکه ای (فضایی) تغییر می کند و بدین وسیله پلیمرها در برابر تنش های وارده مقاوم خواهند شد. یکی دیگر از روش های بالابربردن مقاومت مکانیکی لوله های پلاستیکی تلفیق فلز و پلاستیک در ساخت این لوله ها به روشی است که یک لایه فلزی برای مثال آلومینیوم در میانیک لایه داخلی و خارجی از جنس پلاستیک قرار میگیرد. در واقع یک لوله ی فلزی با جداره ی نازک در دل یک لوله ی پلاستیکی قرار میگیرد.
حافظه ی حرارتی لوله های پلاستیکی
در بیشتر موارد که خم یا هرگونه تغییر شکل نادرست و غلطی به لوله های پلاستیکی داده شود با اعمال حرارت لوله به حالت و شکل اولیه ی خود باز میگردد و به همین دلیل اصطلاحاً گفته میشود که لوله های پلاستیکی (البته از نوع ترموپلاستیک ها) از ” حافظه حرارتی (Thermal memory) ” برخوردارند.
سر و صدا (Noise) در لوله های پلاستیکی
در صورتی که جهت سیستم های تخلیه ی فاضلاب از لوله های پلاستیکی استفاده شود. صدای تولیدی به هنگام تخلیه ی فاضلاب در مقایسه با لوله های چدنی بیشتر خواهد بود. چون همان طور که میدانید یکی از مهمترین خواص مهندسی چدن ها قابلیت بالای جذب صدا و ارتعاشات است. همانطور که میدانید PVC یک پلیمر قابل انعطاف و ABS یک پلیمر سخت و انعطاف ناپذیر است. بر اساس نتایج به دست آمده در آزمایشگاه های فنی صدای تولیدی در نتیجه ی تخلیه فاضلاب در لوله های PVC در مقایسه با لوله های چدنی بین ۶ تا ۱۰ دسیبل (DB) بیشتر و در لوله های ABS در مقایسه با لوله های چدنی بین ۸ تا ۱۵ دسیبل (DB) بیشتر است. تجربیات آزمایشگاهی نشان می دهد که با افزایش سطح صدا در لوله ها به اندازه ی ۱۰ دسیبل انسان تصور مینماید که سطح صدا دو برابر شده است.
معمول ترین و معروف ترین پلیمرهای مصرفی جهت ساخت و تولید لوله های پلاستیکی عبارتند از :
• پلی وینیل کلراید (PVC)
• پلی وینیل کلرایدکلره (CPVC)
• پلی اتیلن (PE)
• پلی پروپیلن (PP)
• اکریلونیتریل بوتادین استایرن (ABS)
• پلاستیک های مقاوم شده با الیاف شیشه ای (GRP)
لوله های P.V.C
PVC یکی از پرکاربردترین انواع پلاستیک ها در صنعت است. همانطور که قبلاً گفته شد لوله های پلاستیکی قابل اشتعال هستند و اکثر آنها آتش را گسترش میدهند. اما یکی از ویژگی های PVC این است که آتش را بر روی لوله پخش نمیکند بلکه فقط همان نقطه ای که در آتش قرار گرفته سوخته و از بین میرود. لوله های PVC دارای معایبی نیزهستند از جمله اینکه در درجه حرارت های صفر و زیر صفر به شدت ترد و مستعد ترک خوردگی میشوند. همچنین در صورتیکه در معرض تابش بیش از حد آفتاب با اشعه ی ماوراء بنفش قرار گیرند کیفیت خود را از دست میدهند. لوله های PVC به هیچ عنوان برای سرویس های آبگرم مناسب نیستند.
لوله های CPVC
نسبت به لوله های PVC قادر به تحمل درجه حرارت های بالاتر هستند (حدود F°۱۸۰) و از آنها برای رفت و برگشت آبگرم در سیستم های حرارتی میتوان استفاده کرد.از آنجا که لوله های CPVC قادر به تحمل درجه حرارت های بالا هستند نسبت به دیگر لوله های پلاستیکی به هنگام نصب نیاز به تکیه گاه ها، نگهدارنده ها و آویزه های کمتری دارند.یکی از معایب اکثر لوله های پلاستیکی آن است که اکسیژن را از جداره ی خود عبور میدهند و این قضیه منجر به افزایش نرخ خوردگی در تجهیزات فلزی متصل به شبکه های لوله کشی پلاستیکی می شود. اما CPVC سد مستحکمی در برابر عبور اکسیژن است. یکی دیگر از مزیت های مهم لوله های CPVC آن است که به هنگام آتش سوزی، آتش را گسترش نمیدهد و خسارت و تغییر شکل در ناحیه سوختگی در مقایسه با دیگر انواع پلاستیک ها به مراتب کمتر است. حد تحمل فشار و تنش های کششی نیز در لوله های CPVC نسبت به لوله های PVC، PP، PEX و PB بالاتر است. برای مثال در جایی که طبق شرایط طرح ضخامت جداره ی لوله P.P باید ۴/۳ میلیمتر باشد. لوله ی CPVC با ضخامت ۹/۱ میلیمتر جوابگو می باشد. ضریب هدایت حرارتی در لوله های CPVC و PVC در مقایسه با لوله های PP، PEX و PB پایین تر است و به همین دلیل احتمال دفرمه شدن (deformation) این لوله ها در اثر حرارت در مقایسه با دیگر لوله های نام برده پایین تر است. تجربیات موجود حاکی از آن است که لوله های CPVC بطور موفقیت آمیز و بدون هیچ مشکلی برای مدت چهل سال در سیستم های آبگرم بکار گرفته شده اند. احتمال رشد و تکثیر باکتری لریونلا در لوله ها و تأسیسات ساخته شده از CPVC بسیار کم است. لوله های CPVC نسبت به حشره کش ها، قارچ کش ها و داروهای ضد موریانه بسیار حساس بوده و موارد فوق اثرات مخربی را بر روی لوله های CPVC ایجاد میکنند. در صورتی که از لوله های CPVC در محیط آشپزخانه استفاده می نمایید باید مراقب باشید که این لوله ها به روغن های خوراکی یا گریس آلوده نشوند. همچنین تجربه نشان داده که لوله های CPVC چنانچه در مجاورت برخی از روغن های تبرید قرار گرفته یا برای انتقال این روغن ها بکار گرفته شوند مستعد ترک خوردگی ناشی از خوردگی تنشی(S.C.C) خواهند بود. لوله های CPVC نباید برای مدت طولانی در معرض تابش نور خورشید قرار گیرند.
لوله های پلی اتیلنی (PE)
این پلیمر (PE) دارای استحکام خوبی است و در برابر ضربه مقاومت بالایی دارد. سطوح پلی اتیلنی نیز میتوانند دچار ترک های ناشی از خوردگی تنشی (S.C.C) شوند واقعیت آن است که پدیده ی S.C.C فقط در مورد فلزات رخ نمی دهد. برای مثال اگر پلی اتیلن تحت تنش های کششی بوده و هم زمان در محیط های حاوی روغن های سیلیکون یا روغن های گیاهی قرار گیرند مستعد ترک خوردگی ناشی از خوردگی تنشی خواهند بود. هم اکنون بیش از ۱۸۰ کارخانه در کشور ما لوله های پلی اتیلنی تولید میکنند و نباید فراموش کردکه لوله های تولیدی این تولیدکنندگان از نظر مواد اولیه، روش ساخت و کنترل کیفی با یکدیگر تفاوت داند و بنابراین از نظر مرغوبیت و کیفیت یکسان نمیباشند. یکی از انواع شناخته شده لوله های پلی اتیلنی لوله PEX یا همان لوله لوله پلی اتیلنی مشبک (Cross Linked Polyethylene) میباشد که درجه حرارت های بالا و فشارهای نسبتاً بالا تا (۱۰۰ Psig) را تحمل میکند و امروزه جهت سیستم های گرمایش کفی غالباً از این لوله ها استفاده میشود.
لوله های پلی پروپیلنی (PP)
پلی پروپیلن نوعی ترموپلاستیک با استحکام بالا است. برای مثال چمدان های مسافرتی نیز عمدتاً از پلی پروپیلن ساخته میشوند.
لوله های اکریلونیتریل بوتادین استایرن (ABS)
اکریلونیتریل بوتادین استایرن همانند شیشه شفاف و دارای سختی بالایی است. لوله های ساخته شده از ABS دارای مقاومت بالایی در برابر حرارت هستند و فشارهای نسبتاً بالا را نیز تحمل میکنند. از دیگر کاربردهای ABS میتوان به ساخت انواع تلق های صنعتی به عنوان سطوح چراغ ها، ساعت ها و … اشاره کرد. ABS نوعی ترموپلاستیک ساخت و انعطاف ناپذیر است که دارای مقاومت بالایی در برابر خزش و ترک خوردگی های تنشی بوده و همچنین از مقاومت فوق العاده ای در برابر ضربه برخوردار است طوری که این ویژگی را حتی تا درجه حرارت °C 40- حفظ می نماید. مقاومت مکانیکی و مقاومت در برابر سایش این نوع پلیمر بسیار عالی است. ABS به آرامی میسوزد، اما محصولات احتراق آن مونواکسیدکربن، دی اکسیدکربن و اکسیدهای نیتروژن هستند.استنشاق بخارات آن میتواند خطرناک باشد و گرد و پودر ناشی از سنگ زدن و ماشین کاری این پلیمر میتواند باعث ایجاد حساسیت و التهاب در پوست و چشم ها شود. بزرگترین تولید کننده های ABS در سطح جهان عبارتند از: شرکتهای BASF، Bayer، Dow، GE Plastics، Poli dux، Polimeri Europa که در این میان BASF با ظرفیت تولید ۲۰۰ هزارتن ABS در سال بزرگترین تولید کننده ی این پلیمر در جهان است.
لوله های GRP
لوله های پلاستیکی تقویت شده با الیاف شیشه ای (Glass Reinforced Plastic) در واقع نوعی لوله پلاستیکی کامپوزیتی هستند که در آن ها جهت افزایش مقاومت استاتیکی لوله از الیاف شیشه ای استفاده شده است. به همین علت لوله های G.R.P مقاومتی بسیار خوبی در برابر فشار داشته و بسیار گران قیمت هستند.
مطالب مفید دیگر :
روشهای نوین جمع آوری فاضلاب – مزایای لوله های پلی اتیلن – مزایا و معایب سیستمهای آبیاری قطرهای زیرزمینی – کاربرد لوله های پلی اتیلن در ساختمان – لوله فلکسیبل چیست و انواع آن کدام است؟